Van fictie naar actie: naar een politiek-bestuurlijk gedragen integrale aanpak van overgewicht

Samenvatting

Overgewicht en obesitas zijn te beschouwen als wicked problems, oftewel venijnige problemen. De aanpak hiervan vraagt om integraal gezondheidsbeleid. Dit is beleid waarin aandacht is voor gezond gewicht als uitkomst van alle beleidsterreinen, zoals het vervoersbeleid, onderwijsbeleid, landbouwbeleid, ruimtelijke ordeningsbeleid, economisch beleid, sociaal beleid, milieubeleid en volksgezondheidsbeleid. Hiervoor is intensieve intersectorale samenwerking met partners binnen en buiten de overheid noodzakelijk. Deze samenwerking vraagt andere kwaliteiten van ambtenaren, politici en professionals dan sectoraal beleid, waarin niet sectoroverstijgend gewerkt hoeft te worden.

Dit artikel geeft een concrete omschrijving van de criteria voor integraal gezondheidsbeleid en beschrijft de theoretische uitgangspunten van de kwaliteiten en gedragingen die nodig zijn om intersectoraal te kunnen samenwerken. Door middel van interviews en literatuuronderzoek is een bestaand gedragsveranderingsmodel, Behaviour Change Wheel, aangepast. Centraal in dit model staan Capability, Opportunity en Motivation (COM) die het gedrag (Behaviour) verklaren (COM-B). De aangepast versie van dit model is de Behaviour Change Ball. De bal beschrijft de kwaliteiten die nodig zijn om intersectoraal te kunnen samenwerken, zodat integraal gezondheidsbeleid kan worden gerealiseerd. De Behaviour Change Ball kan na verdere doorontwikkeling door beleidsmakers als instrument worden gebruikt op strategisch, tactisch en operationeel niveau, als houvast bij de vormgeving van integraal gezondheidsbeleid, om de belangrijkste onderdelen van politiek-bestuurlijk draagvlak van integraal gezondheidsbeleid gestructureerd te identificeren, en om oplossingen te vinden voor intersectorale samenwerking.

Abstract

Overweight and obesity can be considered as complex ‘wicked problems’. The solution requires an integrated health policy, or focus on healthy weight as a result of all policy areas, such as transport, education, agricultural, spatial planning, economic, social, and environmental policy. To achieve this intensive intersectoral collaboration with partners within and outside the government is necessary. Intersectoral collaboration demands different qualities of policy makers, politicians and professionals than sectoral policies. This article provides a concrete description of the criteria for integrated health policy and describes the theoretical principles of the qualities and behaviours that are necessary for intersectoral collaboration.

Through interviews and literature research, an existing behavioural change model has been adapted. Central to this model are Capability, Opportunity, Motivation (COM) that influence Behaviour (COM-B). The modified version of the model, the Behaviour Change Ball, describes the qualities needed to work intersectorally so that integrated health policy can be realized.

After further development, the Behaviour Change Ball can be used as an instrument by policymakers at strategic, tactical and operational level as a supportive tool in the design of integrated health policy, to identify the main components of integrated health policy, or to find solutions for limited intersectoral collaboration.