Abstract
This chapter performs a historiographical overview for the purpose of describing the evolution of recent earthquake and tsunami research in the Iberian Peninsula, characterised by the convergence of information deriving from different scientific disciplines, such as historical seismology, geology and archaeology. From the early 1990s down to the present day, several stages of research are identified, while placing the spotlight on the boom years in geological research on paleotsunamis in Portugal and Spain, in the wake of the catastrophic tsunamis in the Indian Ocean in 2004 and in Japan in 2011, as well as addressing future perspectives for interdisciplinary collaboration. The final section describes the aim of this book, plus the organisation and content of its chapters, as well as reflects on the future challenges facing research in this field.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Similar content being viewed by others
References
Alonso C, Gracia FJ, Ménanteau L et al (2003) Paléogéographie de l’anse de Bolonia (Tarifa, Espagne) à l’époque romaine. The Mediterranean World. Environ Hist Elsevier, Amsterdam, pp 407–417
Alonso C, Gracia FJ, Del Río L et al (2004) Registro morfosedimentario de eventos históricos de alta energía en el litoral atlántico del Estrecho de Gibraltar (Trafalgar-Tarifa). In: Benito G, Díez Herrero A (eds) Contribuciones recientes sobre Geomorfología. SEG-CSIC, Madrid, pp 263–271
Alonso C, Ménanteau L, Gracia FJ, Ojeda R (2007) Geoarqueología y paleomorfología litoral de la ensenada de Bolonia: primeros resultados y nuevas propuestas. In: Arévalo A, Bernal D (eds) Las “Cetariae” de “Baelo Claudia”: avance de las investigaciones arqueológicas en el barrio meridional (2000–2004). Universidad de Cádiz – Junta de Andalucía, Cádiz, pp 521–538
Alonso C, Gracia FJ, Rodríguez-Polo S et al (2015) El registro de eventos energéticos marinos en la bahía de Cádiz durante épocas históricas. Cuaternario y Geomorfología 29(1–2):95–117
Álvarez-Martí-Aguilar M (2017a) La tradición historiográfica sobre catástrofes naturales en la Península Ibérica durante la Antigüedad y el supuesto tsunami del Golfo de Cádiz de 218–209 a.C. Dialogues d’histoire ancienne 43(2):117–145
Álvarez-Martí-Aguilar M (2017b) Terremotos y tsunamis en Portugal en época antigua: el legado de Bernardo de Brito y su Monarchia Lusytana (1597–1609). Euphrosyne 45:183–204
Álvarez-Martí-Aguilar M (2020) The Historicity of the Earthquakes Occurring in the Iberian Peninsula before A.D. 881 Recorded in Spanish and Portuguese Seismic Catalogs. Seismol Res Lett 91(6):3585–3594. https://doi.org/10.1785/0220200168
Andrade C (1992) Tsunami generated forms in the Algarve barrier islands. Sci Tsunami Haz 10:21–33
Andrade C, Munhá JM, Paulino J (1998) Geochemical signature of extreme marine flooding in the Boca do Rio lowland (Algarve, Portugal). Actas, V Congresso Nacional de Geologia, Lisboa 84(1):51–54
Andrade C, Hindson R, Freitas C et al (1994) Sedimentary evidence of tsunami flooding in Algarve coastal lowlands. Littoral 94:26–29
Andrade C, Andrade AM, Kortekaas S et al (1997) Sedimentological traces of tsunamigenic overwash of the Martinhal lowland (Western Algarve ‐ Portugal). Proceedings Sem. Zona Costeira do Algarve, Faro, Eurocoast‐Portugal, pp 11–18
Andrade C, Borges P, Freitas MC (2006) Historical tsunami in the Azores archipelago (Portugal). J Volcanol Geoth Res 156:172–185
Andrade C, Freitas MC, Oliveira MA et al (2016) On the Sedimentological and Historical Evidences of Seismic Triggered Tsunamis on the Algarve Coast of Portugal. In: Duarte JC, Schellart WP (eds) Plate Boundaries and Natural Hazards. Am Geophys Union, Washington, pp 219–232
Arteaga C, Prados F (2008) Aplicaciones geo-morfológicas en el alfar romano de Villa Victoria (San Roque, Cádiz). Apuntes sobre un modelo de investigación arqueológica interdisciplinar. In: González S, Pérez M, Bango CI (coords) Una nueva mirada sobre el Patrimonio Histórico. Líneas de investigación arqueológica en la UAM. UAM Ediciones, Madrid, pp 169–184
Arteaga C, Blánquez J, Roldán, L (2015) Consideraciones paleogeográficas en la bahía de Algeciras. Acerca de un posible tsunami en la Carteia romana (San Roque, Cádiz). Cuaternario y Geomorfología 29(1–2):137–156
Aubet ME, Carmona P, Curià E, Delgado A et al (1999) Cerro del Villar. I, El asentamiento fenicio en la desembocadura del río Guadalhorce y su interacción con el hinterland. Consejería de Cultura de la Junta de Andalucía, Sevilla
Baptista MA, Miranda JM, Lopes FC et al (2007) The source of the 1722 Algarve earthquake: evidence from MCS and Tsunami data. J Seismol 11:371–380
Baptista MA, Miranda JM (2009) Revision of the Portuguese catalog of tsunamis. Nat Hazards Earth Syst Sci 9:25–42
Baptista MA, Miranda JM, Batlló J (2014) The 1531 Lisbon Earthquake: A Tsunami in the Tagus Estuary? Bull Seismol Soc Am 104:2149–2161
Bernal D, Expósito JA, Díaz JJ et al (2015) Evidencias arqueológicas de desplomes paramentales traumáticos en las Termas Marítimas de Baelo Claudia. Reflexiones Arqueosismológicas. Cuaternario y Geomorfología 29(1–2):119–136
Barral MÁ, Borja F (2015) Análisis geoarqueológico. In: Tabales Rodríguez MA (ed) Excavaciones Arqueológicas en el Patio de Banderas, Alcázar de Sevilla. Memoria de Investigación 2009–2014. Sevilla, Patronato del Real Alcázar y Casa Consistorial de Sevilla, pp 40–51
Brito B de (1597) Monarchia Lusytana. Composta por Frey Bernardo de Brito, Chronista geral & Religioso da ordem de s. Bernardo, professo no Real mosteiro de Alcobaça. Parte Primeira… Mosteiro de Alcobaça
Brito B de (1609) Segunda parte da Monarchia Lusytana em que se continuão as historias de Portugal desde o nacimento de nosso Salvador Iesu Christo até ser dado em dote ao Conde dom Henrique. Pedro Crasbeeck, Lisboa
Cáceres LM, Rodríguez-Vidal J, Ruiz F et al (2006) El registro geológico Holoceno como instrumento para establecer periodos de recurrencia de tsunamis: el caso de la costa de Huelva. Paper presented at the V Asamblea Hispano Portuguesa de Geodesia y Geofísica, Sevilla pp 1–4
Campos JM, Bermejo J, Rodríguez-Vidal J (2015) La ocupación del litoral onubense en época romana y su relación con eventos marinos de alta energía. Cuaternario y Geomorfología 29(1–2):75–93
Campos ML (1991) Tsunami hazard on the Spanish coasts of the Iberian peninsula. Sci Tsunami Haz 9:83–90
Campos ML (1992) El riesgo de tsunamis en España: análisis y valoración geográfica. Instituto Geográfico Nacional, Madrid
Ces Fernández B (2015) Los efectos del seísmo de Lisboa de 1755 sobre el patrimonio monumental de Galicia. Dissertation, Universidade da Coruña
Compatangelo-Soussignan R (2013) Un tsunami antique à l'embouchure du Guadalquivir? Sources documentaires et archives paléoenvironnementales. In: Marie-Yvane D. et al. (eds) Anciens peuplements littoraux et relations homme/milieu sur les côtes de l'Europe Atlantique = Ancient maritime communities and the relationship between people and environment along the European Atlantic coasts. Colloque International HOMER (2011: Vannes, France). Archaeopress, Oxford, pp 595–603
Conde JA (1820) Historia de la dominación de los árabes en España, sacada de varios manuscritos y memorias arábigas. Imprenta que fue de García, Madrid
Costa PJM, Andrade C, Freitas MC et al (2010) Reconhecimento de um depósito de tsunami na Lagoa dos Salgados (Algarve, Portugal). Revista e-Terra 12. Resumos VIII Congresso Nacional de Geologia(10), 4 pp
Costa PJM, Andrade C, Dawson AG et al (2012a) Microtextural characteristics of quartz grains transported and deposited by tsunamis and storms. Sed Geol 275–276:55–69
Costa PJM, Andrade C, Freitas MC et al (2012b) A tsunami record in the sedimentary archive of the central Algarve coast, Portugal: characterizing sediment, reconstructing sources and inundation paths. The Holocene 22(8):899–914
Dabrio CJ, Goy JL, Zazo C (1998) The record of the tsunami produced by the 1755 Lisbon earthquake in Valdelagrana spit (Gulf of Cadiz, southern Spain). Geogaceta 23:31–34
Dawson AG, Hindson R, Andrade C et al (1995) Tsunami sedimentation associated with the Lisbon earthquake of 1 November AD 1755: Boca do Rio, Algarve. Portugal. the Holocene 5(2):209–215
Dawson AG, Smith DE, Ruffman A et al (1996) The diatom biostratigraphy of tsunami sediments: examples from recent and middle Holocene events. Phys Chem Earth 21:87–92
Estévez J (2005) Catástrofes en la prehistoria. Bellaterra, Barcelona
Faria y Sousa M (1678) Europa Portuguesa. Segunda edicion correta, ilustrada y añadida ... Tomo I. Antonio Craesbeeck de Mello, Lisboa
Galbis J (1932) Catálogo Sísmico de la Zona comprendida entre los meridianos 5° E. y 20° W. de Greenwich y los paralelos 45° y 25° N. Tomo I. Instituto Geográfico, Catastral y de Estadística, Madrid
Galbis J (1940) Catálogo Sísmico de la Zona comprendida entre los meridianos 5° E. y 20° W. de Greenwich y los paralelos 45° y 25° N. Tomo II. Instituto Geográfico y Catastral, Madrid
Garibay E (1571) Los Quarenta libros del Compendio Historial de las Chronicas y Universal Historia de todos los Reynos de España. Christophoro Plantino, Amberes
Goded T (2006) Reevaluación de daños de los terremotos de Málaga de 1494 y 1680. Dissertation, Universidad Complutense de Madrid
Gómez F, Arruda AM, Rodríguez-Vidal J et al (2015) Eventos marinos de alta energía y cambios traumáticos en los asentamientos costeros del Suroeste de la Península Ibérica. Cuaternario y Geomorfología 29(1–2):57–74
Gràcia E, Vizcaino A, Escutia C et al (2010) Holocene earthquake record offshore Portugal (SW Iberia): testing turbidite paleoseismology in a slow-convergence margin. Quatern Sci Rev 29(9–10):1156–1172
Grützner C (2011) The Baelo Claudia earthquake problem. Dissertation, RWTH Aachen
Grützner C, Reicherter K, Hübscher C et al (2012) Active faulting and neotectonics in the Baelo Claudia area, Campo de Gibraltar (Southern Spain). Tectonophysics 554–557:127–142. https://doi.org/10.1016/j.tecto.2012.05.025
Gutiérrez-Mas JM, Juan C, Morales JA (2009a) Evidence of high-energy events in shelly layers interbedded in coastal Holocene sands in Cadiz Bay (south-west Spain). Earth Surf Process Landforms 34:810–823
Gutiérrez-Mas JM, López-Arroyo J, Morales JA (2009b) Recent marine lithofacies in Cadiz Bay (SW Spain) Sequences, processes and control factors. Sed Geol 218:31–47
Gutierrez-Mas JM (2011) Glycymeris shell accumulations as indicators of recent sea-level changes and high-energy events in Cadiz Bay (SW Spain). Estuar Coast Shelf Sci 92(4):546–554
Hindson RA, Andrade C (1999) Sedimentation and hydrodynamic processes associated with the tsunami generated by the 1755 Lisbon earthquake. Quatern Int 56(1):27–38
Hindson RA, Andrade C, Dawson AG (1996) Sedimentary processes associated with the tsunami generated by the 1755 Lisbon earthquake on the Algarve coast, Portugal. Phys Chem Earth 21(1–2):57–63
Jacques F, Bousquet B (1984) Le cataclysme du 21 juillet 365: Phénomène régional ou catastrophe cosmique? In: Tremblements de terre, histoire et archéologie. IVèmes Rencontres internationales d'archéologie et d'histoire d'Antibes,2, 3, 4, novembre 1983. Valbonne, pp 183–198
Kortekaas S, Andrade C, Andrade AM (1998a) Litoestratigrafia e foraminíferos do enchimento sedimentar da baixa do Martinhal ‐ Algarve (Portugal) ‐ dados preliminares. In: V Congresso Nacional de Geologia, Lisboa, Instituto Geológico e Mineiro, 84(1):C‐55-C‐58
Kortekaas S, Andrade C, Dawson A (1998b) Palaeotsunami deposits at Martinhal, South West Portugal, associated with the earthquake of November 1st, 1755 AD. In: SC Stiros, PA Pirazzoli (conv) Meeting on Rapid Coastal Changes in the Late Quaternary, INQUA, Greece, 29
Kortekaas S, Dawson AG (2007) Distinguishing tsunami and storm deposits: an example from Martinhal. SW Portugal. Sediment Geol 200(3–4):208–221
Koster B, Reicherter K (2014) Sedimentological and geophysical properties of a ca. 4000 year old tsunami deposit in southern Spain. Sed Geol 314:1–16
Lafuente Alcántara M (1843) Historia de Granada, comprendiendo las de sus cuatro provincias Almería, Jaén, Granada y Málaga. Desde remotos tiempos a nuestros días… Imprenta y Librería de Sanz, Granada
Lario J (1996) Ultimo y Presente Interglacial en el área de conexión Atlántico-Mediterráneo: Variaciones del nivel del mar, paleoclima y paleoambientes. Dissertation, Universidad Complutense de Madrid
Lario J, Zazo C, Dabrio CJ et al (1995) Record of Recent Holocene Sediment Input on Spit Bars and Deltas of south Spain. In: Core B (ed) Holocene cycles: clímate, sea levels, and sedimentation. J Coast Res 17:241–245
Lario J, Zazo C, Plater AJ et al (2001) Particle size and magnetic properties of Holocene estuarine deposits from the Doñana National Park (SW Iberia): evidence of gradual and abrupt coastal sedimentation. Z Geomorphol 45(1):33–54
Lario J, Luque L, Law C et al (2010a) Tsunami vs. Storm surge deposits: a review of the sedimentological and geomorphological records of extreme wave events (EWE) during the Holocene in the gulf of Cádiz, Spain. Zeitschrift für Geomorphologie 54(3):301–316
Lario J, Dabrio CJ, Zazo C et al (2010b). Comment on “Formation of chenier plain of the Doñana marshland (SW Spain): Observations and geomorphic model” by A. Rodríguez-Ramírez and C.M. Yáñez-Camacho [Marine Geology 254 (2008) 187–196]. Marine Geology 275(1–4):283–286
Lario J, Zazo C, Goy JL et al (2011) Holocene palaeotsunami catalogue of SW Iberia. Quatern Int 242:196–200. https://doi.org/10.1016/j.quaint.2011.01.036
Lepelley C (1984) L’Afrique du Nord et le séisme du 21 juillet 365: remarques méthodologiques et critiques. In: Tremblements de terre, histoire et archéologie. IVèmes Rencontres internationales d'archéologie et d'histoire d'Antibes, 2,3,4, novembre 1983. Valbonne, pp 199–206
Le Roux P (1973) La VIIe campagne de fouilles à Belo (Bolonia, province de Cadix). Mélanges De La Casa De Velázquez 9:755–770
López Marinas JL (1985) El terremoto catastrófico de 22 de septiembre de 1522, en Almería. Seminario sobre Sismicidad y Riesgo Sísmico del área ibero-Magrebí. Instituto Geográfico Nacional, Madrid, pp 51–60
Luque L (2002) Cambios en los palaeoambientes costeros del sur de la Península Ibérica (España) durante el Holoceno. Dissertation, Universidad Complutense de Madrid
Luque L (2008) El impacto de eventos catastróficos costeros en el litoral del Golfo de Cádiz. Revista Atlántica-Mediterránea de Prehistoria y Arqueología Social 10:131–153
Luque L, Lario J, Zazo G et al (2001) Tsunami deposits as paleoseismic indicators: examples from the Spanish coast. Acta Geologica Hispanica 36(3–4):197–211
Luque L, Lario J, Civis J et al (2002) Sedimentary Record of a Tsunami during Roman Times, Bay of Cádiz. Spain. J Quart Sci 17(5–6):623–631
Luque L, Zazo C, Lario J et al (2004) El efecto del tsunami de 1755 en el litoral de Conil de la Frontera (Cádiz). In: Baquedano E, Rubio S (eds) Miscelánea en Homenaje a Emiliano Aguirre. Geología, Volumen I. Museo Arqueológico Regional, Alcalá de Henares, pp 72–82
Mariana J (1601) Historia general de España. Tomo primero. Pedro Rodríguez, Toledo
Mezcua J, Martínez-Solares JM (1983) Sismicidad del área Ibero Mogrebí. Instituto Geográfico Nacional, Madrid
Martínez-Solares JM, Mezcua J (2002) Catálogo sísmico de la Península Ibérica (880 a.C.-1900). Instituto Geográfico Nacional, Madrid
Martins I, Mendes Victor LA (2001) Contribuição para o estudo da sismicidade da região oeste da península Ibérica. Universidade de Lisboa, Instituto Geofísico do Infante D. Luís. Publicação Nº 25:1–56
Martins J, Soares A (2013) Marine Radiocarbon Reservoir Effect in Southern Atlantic Iberian Coast. Radiocarbon 55(3):1123–1134. https://doi.org/10.1017/S0033822200048037
Menanteau L, Vanney JR, Zazo C (1983) Belo et son environment (Détroit de Gibraltar). Etude physique d’un site Antique. In Belo II. Broccard, Publications de la Casa de Velázquez, Paris, pp 39–221
Mendes-Victor L, Oliveira CS, Azevedo J et al (eds) (2009) The 1755 Lisbon earthquake: revisited. Springer, Berlin
Monge Soares AM (2015) Radiocarbon dating of marine shells from the Gulf of Cadiz: the marine radiocarbon reservoir effect, its variability during the Holocene and palaeoenvironmental inferences. Cuaternario y Geomorfología 29(1–2):19–29
Morales JA, Borrego J, San Miguel EG et al (2008) Sedimentary record of recent tsunamis in the Huelva Estuary (southwestern Spain). Quatern Sci Rev 27:734–746. https://doi.org/10.1016/j.quascirev.2007.12.002
Morales JA, Gutiérrez JM, Borrego J, Rodríguez-Ramírez A (2011) Sedimentary Characteristics of the Holocene Tsunamigenic Deposits in the Coastal Systems of the Cadiz Gulf (Spain). In: Mörner NA (ed) The tsunami threat – research and technology. IntechOpen, Rijeka, pp 237–258
Moreira de Mendonça JJ (1758) Historia universal dos terremotos, que tem havido no mundo, de que ha noticia, desde a sua creaçaõ até o seculo presente. Com huma narraçam individual do terremoto do primeiro de novembro de 1755, e noticia verdadeira dos seus effeitos em Lisboa, todo Portugal, Algarves, e mais partes da Europa, Africa, e América, aonde se estendeu: E huma dissertaçaõ phisica sobre as causas geraes dos Terremotos, seus effeitos, differenças, e Prognosticos; e as particulares do ultimo. Antonio Vicente da Silva, Lisboa
Munuera JM (1963) Datos básicos para un estudio de sismicidad en el área de la península Ibérica (Seismic Data). Memorias del Instituto Geográfico y Estadístico XXXII:1–47
Muñiz Gómez S (2001) Revisión del catálogo sísmico gallego. T. I. Dissertation. ETSA, Universidad de A Coruña
Ocampo F de (1543) Los quatro libros primeros de la Cronica general de España que recopila el maestro Florian do Campo criado y cronista del Emperador Rey nuestro señor por mandado de su magestad Çesarea. Juan Picardo, Zamora
Ocampo F de (1553) Los cinco libros primeros de la Cronica general de España, que recopila el maestro Florian do Campo, Cronista del Rey nuestro señor, por mandado de su Magestad, en Zamora, Guillermo de Millis, Medina del Campo
Oliveira CS (1986) A sismicidade histórica e a revisão do catálogo sísmico. Laboratório Nacional de Engenharia Civil, Lisboa
Osuna M, Bedia J, Domínguez AM (2000) El santuario protohistórico hallado en la calle Méndez Núñez (Huelva). In: Cabrera P, Santos M (coords) Ceràmiques jònies d'època arcaica: centres de producció i comercialització al Mediterrani occidental. Actes de la taula rodona celebrada a Empúries, els dies 26 al 28 de maig de 1999. Museu d'Arqueologia de Catalunya-Empúries, Barcelona, pp 177–188
Ramos-Pereira AR, Trindade J, Neves M et al (2009) Indicadores geomorfológicos de tsunami no Parque Natural do SW Alentejano e Costa Vicentina (Malhão). In: Publicações da Associação Portuguesa de Geomorfólogos, vol. VI, APGEOM, Braga, pp 51–56
Reicherter K, Becker-Heidmann P (2009) Tsunami deposits in the western Mediterranean: remains of the 1522 Almería earthquake? In: Reicherter K, Michetti AA, Silva PG (eds) Palaeoseismology: historical and prehistorical records of earthquake ground effects for seismic hazard assessment. The Geological Society, Special Publications, 316, London, pp 217–235
Reicherter K, Vonberg D, Koster B et al (2010) The sedimentary inventory of tsunamis along the southern Gulf of Cadiz (southwestern Spain). Z Geomorphol 54(Suppl. 3):147–173
Rodríguez-Ramírez A (1998) Geomorfología del Parque Nacional de Doñana y su entorno. Organismo Autónomo Parques Nacionales del Ministerio de Medio Ambiente, Madrid
Rodríguez-Ramírez A, Villarías-Robles JJR, Pérez-Asensio JN et al (2016) Geomorphological record of extreme wave events during Roman times in the Guadalquivir estuary (Gulf of Cadiz, SW Spain): an archaeological and paleogeographical approach. Geomorphology 261:103–118. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2016.02.030
Rodríguez-Vidal J (1987) Modelo de evolución geomorfológica de la flecha litoral de Punta Umbría, Huelva, España. Cuaternario y Geomorfología 1:247–256
Rodríguez-Vidal J, Ruiz F, Cáceres LM et al (2008) Morphosedimentary features of historical tsunamis in the Guadalquivir estuary (SW of Spain). In: 2nd International Tsunami Field Symposium IGCP Project 495 Quaternary Land-Ocean Interactions: Driving Mechanisms and Coastal Responses. Ostuni (Italy) and Ionian Islands (Greece) 22–28 September 2008, pp 139–141
Rodríguez-Vidal J, Ruiz F, Cáceres LM et al (2011) Geomarkers of the 218–209 BC Atlantic tsunami in the Roman Lacus Ligustinus (SW Spain): a palaeogeographical approach. Quatern Int 242:201–212
Rodríguez-Vidal J, Campos JM, Cáceres LM (2015) Eventos marinos y asentamientos costeros en el suroeste de Iberia. Cuaternario y Geomorfología 29(1–2):5–18
Rodríguez-Vidal J, Ruiz F, Cáceres LM et al (2009) Geoindicadores del tsunami de finales del s. III a.C. en el estuario del Guadalquivir (SW de España), VII Reuniao do Quaternario Ibérico. Livro de Resumos, Faro, Portugal, 5–9 de Outubro de 2009, Faro, CIMA, pp 272–276
Röth J, Mathes-Schmidt M, García Jíménez I et al (2015) The Baelo Claudia tsunami hypothesis - results from a multi-method sediment analysis of late-Roman deposits (Gibraltar Strait, Southern Spain), 6th International INQUA Meeting on Paleoseismology, Active Tectonics and Archaeoseismology, 19–24 April 2015, Pescina, Fucino Basin, Italy, pp 50–53
Ruiz-Bueno MD (2017) Actividad sísmica en el mediodía ibérico durante el siglo III d.C. La incidencia arqueológica en Corduba (Córdoba). Pyrenae 48(2):29–51
Ruiz F, Rodríguez-Ramírez A, Cáceres LM et al (2004) Late Holocene evolution of the southwestern Doñana National Park (Guadalquivir Estuary, SW Spain): a multivariate approach. Palaeogeogr Palaeoclimatol Palaeoecol 204(1–2):47–64
Ruiz F, Rodríguez-Ramírez A, Cáceres LM et al (2005) Evidence of high-energy events in the geological record: mid-holocene evolution of the southwestern Doñana National Park (SW Spain). Palaeogeogr Palaeoclimatol Palaeoecol 229(3):212–229
Ruiz F, Abad M, Rodríguez-Vidal J et al (2008) The geological record of the oldest historical tsunamis in Southwestern Spain. Riv Ital Paleontol Stratigr 114(1):145–154
Ruiz F, Rodríguez-Vidal J, Abad M et al (2013) Sedimentological and geomorphological imprints of Holocene tsunamis in southwestern Spain: an approach to establish the recurrence period. Geomorphology 203:97–104
Sánchez-Navarro Neumann MM (1921) Lista de los terremotos más notables sentidos en la Península Ibérica desde los tiempos más remotos, hasta 1917, inclusive, con ensayo de agrupación en regiones y periodos sísmicos. La Estación Sismológica y el Observatorio Astronómico y Meteorológico de Cartuja (Granada). Granada, Observatorio de Cartuja, pp 11–51
Scheffers A, Kelletat D (2005) Tsunami relics on the coastal landscape west of Lisbon. Portugal. Sci Tsunami Hazards 23(1):3–16
Schneider H, Höfer D, Trog C et al (2010) Holocene estuary development in the Algarve Region (Southern Portugal)—a reconstruction of sedimentological and ecological evolution. Quat Int 221:141–158
Sillières P (1997) Baelo Claudia: una ciudad romana de la Bética. Casa de Velázquez, Madrid; Junta de Andalucía, Sevilla
Silva PG, Rodríguez-Pascua MA (eds) (2014) Catálogo de los efectos geológicos de los terremotos en España (Grupo de trabajo español de la escala macrosísmica ESI-07). Instituto Geológico y Minero de España, Madrid
Silva PG, Borja F, Zazo C et al (2005) Archaeoseismic record at the ancient Roman city of Baelo Claudia (Cádiz, south Spain). Tectonophysics 408:129–146
Silva PG, Reicherter K, Grützner C et al (2009) Surface and subsurface palaeoseismic records at the ancient Roman city of Baelo Claudia and the Bolonia Bay area, Cádiz (south Spain). In: Reicherter K, Michetti AA, Silva PG (eds) Palaeoseismology: historical and prehistorical records of earthquake ground effects for seismic hazard assessment. Geol Soc Special Publ 316:93–121
Silva PG, Bardají T, Roquero E et al (2015) Seismic palaeogeography of coastal zones in the Iberian Peninsula: Understanding ancient and historic earthquakes in Spain. Cuaternario y Geomorfología 29(1–2):31–56
Silva PG, Giner-Robles JL, Reicherter K et al (2016) Los terremotos antiguos del conjunto arqueológico romano de Baelo Claudia (Cádiz, Sur de España): Quince años de investigación arqueosismológica. Estud Geol 72(1):1–24
Stahl P (1971) La séismicité de Tanger et de sa región. In: Mémoire explicatif de la Carte géotechnique de Tanger au 1/25 000. Contribution à la connaissance du Tangérois. Notes et Memoires du Service Geologique du Maroc. Rabat, Ed. Serv. Géol. Maroc, 222 bis:101–109
Teichner F (2008) Zwischen Land und Meer – Entre tierra y mar. Studien zur Architektur und Wirtschaftsweise ländlicher Siedlungen im Süden der römischen Provinz Lusitanien. Museo Nacional de Arte Romano, Mérida
Teichner F (2017) Cerro da Vila: a rural commercial harbour beyond the Pillars of Hercules. In: Campos Carrasco JM (ed) Los puertos romanos Atlánticos Béticos y Lusitanos y su relación comercial con el Mediterráneo. L'Erma di Bretschneider, Roma, pp 403–435
Udías A (2015) Historical earthquakes (before 1755) of the Iberian Peninsula in early catalogs (Electronic Supplement: Critical Revision of Earthquakes in the Iberian Peninsula before Year 1000). Seismol Res Lett 86(3):999–1005
Udías A (2020) Large Earthquakes and Tsunamis at Saint Vincent Cape before the Lisbon 1755 earthquake: a historical review. Pure Appl Geophys 177:1739–1745. https://doi.org/10.1007/s00024-019-02323-z
Udías A, Buforn E, Martínez-Solares JM et al (2020) Historical sources for Earthquakes before 1900 on the Iberian Peninsula and in the offshore region. Seismol Res Lett XX:1–10. https://doi.org/10.1785/0220200038
Whelan F, Kelletat D (2003) Analysis of tsunami deposits at cabo de Trafalgar, Spain, using GIS and GPS technology. Essener Geographische Arbeiten 35:11–25
Whelan F, Kelletat D (2005) Boulder deposits on the Southern Spanish Atlantic Coast: possible evidence for the 1755 AD Lisbon Tsunami? Sci Tsunami Haz 23:25–38
Zazo C, Goy JL, Somoza L et al (1994) Holocene sequence of sea-level fluctuations in relation to climatic trends in the Atlantic-Mediterranean linkage coast. J Coast Res 10(4):933–945
Acknowledgements
This research has been conducted as part of the projects The Tsunami in the Cultural Representations of the Ancient World: Gadir-Gades and the Gulf of Cádiz as a case study (HAR2015-66011-P MINECO-FEDER), and Earthquakes and Tsunamis in the Iberian Peninsula: Social Responses in the longue durée (PGC2018-093752-B-I00), funded by the Spanish Ministry of Science, Innovation and Universities (MCIU), the Spanish State Research Agency (AEI) and the European Regional Development Fund of the European Union (ERDF, EU).
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2022 Springer Nature Singapore Pte Ltd.
About this chapter
Cite this chapter
Álvarez-Martí-Aguilar, M., Machuca Prieto, F. (2022). Breaking the Waves: Earthquake and Tsunami Research in the Iberian Peninsula from a Historiographical Perspective. In: Álvarez-Martí-Aguilar, M., Machuca Prieto, F. (eds) Historical Earthquakes, Tsunamis and Archaeology in the Iberian Peninsula. Natural Science in Archaeology. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-19-1979-4_1
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-981-19-1979-4_1
Published:
Publisher Name: Springer, Singapore
Print ISBN: 978-981-19-1978-7
Online ISBN: 978-981-19-1979-4
eBook Packages: Social SciencesSocial Sciences (R0)